Onze polders op weg naar een Nationaal Park?

Scheldevallei geselecteerd voor kandidaat-Nationaal Park Vlaanderen

Vlaams ministers Diependaele en Demir startten vorig jaar de zoektocht naar 4 Nationale Parken Vlaanderen die ze de komende jaren wil oprichten. De Vlaamse parken moeten de prachtige natuur en het uniek erfgoed dat Vlaanderen rijk is in de kijker zetten. In september dienden maar liefst 10 gebiedscoalities een kandidatuur in voor erkenning tot Nationaal Park Vlaanderen. Een onafhankelijke jury ging aan de slag om te beoordelen of de kandidaturen aan alle voorwaarden voldoen. Het resultaat daarvan is dat de kandidatuur van de Scheldevallei – samen met vijf andere geselecteerde kandidaten – doorgaat naar de volgende ronde. De deelnemende gemeenten in de Scheldevallei worden nu begeleid in de opmaak van een masterplan, dat in het voorjaar 2023 moet leiden tot een finale keuze.

De jury voor de Nationale Parken heeft enkel die kandidaturen geselecteerd, waarvan ze oordeelt dat ze op de voorziene termijn van het begeleidingstraject een voldoende geloofwaardig masterplan kunnen voorleggen het statuut Nationaal Park waardig. Kandidaten waarbij de afstand tot de basisvoorwaarden (nog) te groot bleek op vlak van natuurontwikkeling, effectieve oppervlakte natuurkern of het partnerschap, werden niet geselecteerd.

De 6 geselecteerde kandidaten voor de titel Nationaal Park Vlaanderen zijn bijgevolg:

Scheldevallei (deelnemende besturen: de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen en de gemeenten Berlare, Boom, Bornem, Buggenhout, Dendermonde, Destelbergen, Gent, Hamme, Hemiksem, Kruibeke, Laarne, Lebbeke, Lokeren, Niel, Puurs-Sint-Amands, Rumst, Schelle, Temse, Waasmunster, Wetteren, Wichelen, Willebroek en Zele)

Bosland

Brabantse Wouden

Hoge Kempen (bestaand)

Kalmthoutse Heide

Taxandria, waarbij een specifiek maatwerktraject wordt geadviseerd met oog op het betrekken van meer cruciale actoren in het ruimere gebied.

De geselecteerde kandidaten starten nu een begeleidingstraject voor de opmaak van een masterplan en een operationeel plan. Elke kandidaat ontvangt daarvoor ook 100.000 euro ondersteuning. Op het einde van het begeleidingstraject, eind maart 2023, beoordelen de jury’s het masterplan en het operationeel plan. In een laatste stap, midden 2023, volgt de eigenlijke erkenning van een kandidaat als Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark door de Vlaamse regering.

Vlaams minister van Natuur Zuhal Demir: “Natuur is geen opsmuk in het Vlaams beleid. Het staat centraal in het beleid. Stellingen dat Vlaanderen hiervoor te klein is, moeten definitief naar de prullenmand. We gaan ruimte maken. Na deze jurybeoordeling is meer dan ooit duidelijk dat de potentie van onze natuur en onze prachtige landschappen en erfgoed groot is. We moeten ze dan ook voluit benutten. Een Vlaams Park bewijst trouwens niet alleen op het vlak van natuur en milieu zijn meerwaarde, het is ook een economisch rendabel ‘product’ en kan een echte motor zijn van de streekontwikkeling”.

Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele: “Historische gebouwen, sites en landschappen zijn herkenbare bakens in een veranderende omgeving, ze laten zien waar we vandaan komen, wie we zijn en welke ontwikkeling we doormaken. Het is daarom van belang om zorg te dragen voor deze sites en ze op een goede manier door te geven aan toekomstige generaties. De sterke kandidaturen voor de titel van Landschapspark vormen een garantie dat het verhaal van een dorp, een stad, een natie ook in de toekomst blijft verteld worden.”

Tomas Roggeman, Schepen Dendermonde: “Uitstekend nieuws voor onze regio. Dit is een erkenning dat de Schelde met haar prachtige polders en natuurgebieden een brok unieke natuur vormt. Maar het geeft ook economische perspectieven. Het ontbreekt de Scheldevallei en de noordelijke Denderstreek vandaag aan een duidelijke identiteit voor commerciële en toeristische promotie, zoals het Waasland dat bijvoorbeeld wel heeft. Een nationaal park zal een label zijn dat onze regio meer smoel geeft in binnen- én buitenland. Het zet onze dorpen in de spits van de groeiende sectoren van natuurbeleving en ecotoerisme. Door te focussen op de bestaande natuurgebieden, zorgen we dat ook de landbouw een verzekerde toekomst heeft. Goed voor natuur en cultuur, dier en mens, ecologie en economie: dat is het ecorealisme van N-VA in de praktijk!”

Wie zat er in de jury?

Econoom Geert Noels is voorzitter van de jury voor de Nationale Parken Vlaanderen. Hij wordt vergezeld van onder meer Janneke van Montfort (manager Nationale Parken Bureau Nederland), Georgette Leltz (Directeur Nationaal Park Hollandse Duinen), Luc Bas (Europees directeur van de natuurkoepel IUCN), Jan van der Borg (hoogleraar toerisme in Leuven en Venetië). Zij worden ook bijgestaan door de experten van de Vlaamse overheid.

Wat zijn Nationale Parken Vlaanderen’?

De Vlaamse Overheid werkte, onder coördinatie van Natuur en Bos (ANB) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), een beleidskader voor ‘Nationale Parken Vlaanderen’ en ‘Landschapsparken’ uit samen met het Agentschap Onroerend Erfgoed, het Departement Omgeving en Toerisme Vlaanderen. 

Bij een Nationaal Park Vlaanderen ligt de klemtoon op natuur en biodiversiteit. Vlaanderen heeft de ambitie een handvol Nationale Parken met internationale uitstraling op te richten. Die gebieden moeten op langere termijn een natuurkern van 10.000 hectare groot vormen, en voldoende robuust zijn om hun uitzonderlijke natuur duurzaam te beschermen.

Nationaal Park Vlaanderen:

Minimaal 5000ha groot (natuurkern) bij aanvang, doorgroei binnen 20 jaar naar 10 000ha natuurkern

Onderscheidende en unieke natuurwaarde en natuurkwaliteit

50% van het gebied heeft na 10 jaar de reservaatstatus, na 20 jaar is dat minimaal 75%.

>50% van de natuurkern is biologisch waardevol of zeer waardevol volgens de BWK (Biologische Waarderingskaart)

Het gebied heeft een unieke belevingswaarde en internationale uitstraling

Het gebied biedt kansen om toeristisch ontsloten te worden met respect voor de draagkracht van de natuurwaarden.